حق بر مصلحت؛ چالشی میان حقوق بشر و حقوق شهروندی

چکیده

مصلحت، ناظر به منفعتی است که لزوماً از مسیر معمول قانونی عاید فرد یا جمع نمی‌شود. از سوی دیگر عدم رعایت این حق نیز ممکن است صدمات جدی به سایر حقوق بنیادین فردی یا جمعی وارد آورد. از این منظر می‌توان چنین فرض کرد که حق بر مصلحت حقی ثانوی است که جنس حمایتی از حقوق اولیه را در وضعیت فردی و اجتماعی داراست. با توجه به این مفروض، فرضیه مقاله حاضر به دنبال اثبات این گزاره است که اساساً مصلحت در مقیاس شایع آن در حقوق عمومی و سیاسی، حقی به‌طور کامل شهروندی محسوب می‌شود تا حقی بشری. در نتیجه این حق به‌عنوان حقی ثانوی، موقت، متغیر و در نهایت سیال و نسبیت‌پذیر است. هدف آن نیز مانع شدن از تهدید تام و تعطیلی حقوق عامه شهروندان در جامعه است. طبیعی است که وضع و اِعمال چنین حقی مبتنی بر مصلحت، در وضع جمعی بر وضعیت حقوق بشری فرد، محدودیت‌زا باشد.

کلیدواژگان: مصلحت؛ حقوق بشر؛ حقوق شهروندی؛ نسبیت‌؛ اسلام؛ قانون

 لطفا برای دریافت فایل اصلی مقاله این‌جا کلیک نمایید

جوهر حقوق بشر در نظریه‌های «حقوق طبیعی» و «حقوق اسلامی»‎

چکیده:

جهانشمولی حقوق بشر را نمی‌توان صرفاً توسعه کمّی و عرضی آن دانست، بلکه بیشتر مراد از حقوق بشر جهانشمول حقوقی کیفی و است. در حقیقت، مفروض چنین حقوقی این است که ریشه آن در هر انسانی یافت شود و در هر زمان و مکانی قابل احقاق و اعمال است؛ بنابراین حقوق بشر جهانشمول، حداقلی از حقوق طبیعی و فطری است که هر انسان از آن جهت که انسان است از آن بهره‌مند است. لذا این کشف و فهم حقوق بشر جهانشمول امر جدیدی نیست، بلکه در تبار شناسی از حقوق بشر چنین دغدغه‌ای همواره مدّنظر بوده است، به ویژه آن گاه که از «حقوق طبیعی» سخن گفته می‌شود. مطالعه‌ای مقایسه‌ای بین بنیان «حقوق طبیعی» در مکتب حقوق طبیعی یعنی «طبیعت» و جوهره حقوق انسانی در مکتب اسلام اسلام یعنی «فطرت» برای دستیابی به حقوقی جهانشمول برای بشر، مبنای تحقیق حاضر است. فرضیه نوشتار "وجود پایه مشترک الهی-انسانی در هر دو مکتب حقوقی است."

واژگان کلیدی:

    حقوق‌بشر، حقوق‌طبیعی، حقوق‌وضعی، طبیعت فطری بشر، اسلام

اصل فایل مقاله قابل دانلود از طریق لینک زیر است:

http://rroltd.journals.ikiu.ac.ir/?_action=articleInfo&article=202&vol=21
rroltd.journals.ikiu.ac.ir/?_action=showPDF&article=202&_ob=8d2e0d6de28dfb830db281049efb4344&fileName=full_text.pdf.

یک جمله از دکتر حسابی

توان × ادعا = مقدار ثابت

حاصلضرب توان در ادعا مقداری ثابت است ،

هرچه توان انسان کمتر باشد ادعای او بیشتر است

و هرچه توان انسان بیشتر شود ادعایش کمتر میگردد.

نسبت «تکالیف طبیعی» و «تکالیف شهروندی»

چکیده مقاله:

رابطۀ «حق» و «تکلیف» رابطه‌ای وثیق و جدا ناشدنی است. این رابطۀ متقابل در هیچ حقی نمی‌تواند نباشد، مگر آن‌که مجازاً لقب «حق» گرفته باشد. همان‌گونه که «حقوق بشر» از «شهروندی» به نیکی قابل تفکیک است، «تکالیف بشری» از «تکالیف شهروندی» هم قابل تمییز است. با توجه به تمرکز مطالعات در خصوص حقوق، نوشتار حاضر با مفروض قلمداد کردن رابطه «حقوق» و «تکالیف» در هر نوع «حق» و «تکلیف» فردی و اجتماعی، به بررسی تکالیف دوگانه در این دو حوزه از «حق» پرداخته است. فرضیه این مقاله در پاسخ به چگونگی نسبت بین «تکالیف طبیعی» و «تکالیف شهروندی»، آن است که همان ارتباط طولی که بین «حقوق طبیعی» و «شهروندی» حاکم است، به همان نسبت، بین دو نوع «تکلیف طبیعی» و «شهروندی» نیز حاکم است و علی رغم امکان تمییز و تفکیک میان «تکالیف طبیعی» و «تکالیف شهروندی»، لازم است «تکالیف شهروندی» را در امتداد و دامنه «تکالیف طبیعی» تبیین و تفسیر نمود.

واژه‌های کلیدی: تکالیف طبیعی، تکالیف شهروندی، حقوق بشر، حقوق شهروندی.،